Terapia EMDR (Eye-Movement Desensitization & Reprocessing)

„Przetwarzanie wspomnień pozwala na zmianę w tu i teraz” - Francine Shapiro

Czym jest terapia EMDR?

Terapia EMDR (Eye-Movement Desensitization Therapy) to metoda stworzona przez Francine Shapiro, psycholożkę, która zauważyła, że intensywność niepokoju i niepokojących myśli zmniejsza się, kiedy wykonywała w specyficzny sposób szybko powtarzające się ruchy gałek ocznych. Następnie przeprowadziła i opublikowała w 1989 roku badania, które potwierdziły, że wykonywanie takich ruchów może pomóc obniżyć stres. Późniejsze badania potwierdziły skuteczność terapii EMDR jako metody pracy z silnymi emocjami, rekacjami z ciała i negatywnymi przekonaniami i jest ona oficjalnie rekomendowana prez stowarzyrzenia psychologiczne i psychiatryczne na całym świecie. 

Unikalność metody EMDR polega na uwzględnieniu aspektu neuropsychologicznego związanego ze zdolnościami mózgu do regeneracji po trudnych doświadczeniach, odblokowując proces analogiczny do gojenia się. Na poziomie neurobiologicznym jest to związane ze współdziałaniem struktur naszego mózgu. Ciało migdałowate, część mózgu odpowiedzialna sygnały alarmowe w stresujących lub zagrażających sytuacjach komunikuje się z odpowiedzialnym za wspomnienia hipokampem i korą przedczołową odpowiedzialną za wyższe funkcje intelektualne takie, jak planowanie, samokontrola i racjonalne myślenie, a także nadanie doświadczeniom kontekstu czasowego.  Wiele doświadczeń trudnych sytuacji podlega naturalnemu procesowi „gojenia się”, ale proces ten może zostać zahamowany, a komunikacja między ciałem migdałowatym, hipokampem i korą przedczołową zakłócona.

Terapia koncentruje się m.in. na wspomnieniach urazowych sytuacji w naszym życiu, których przetwarzanie zostało zatrzymane, wznawiając je i umożliwiając przezwyciężenie ich negatywnego wpływu na nasze życie w teraźniejszości. Badania nad EMDR dowiodły, że tzw. bilateralna / dwustronna naprzemienna stymulacja prawej i lewej strony mózgu poprzez podążanie za obustronnymi ruchami ręki terapeuty pozwala na to, by wspomienia zostały przetworzone, a ból emocjonalny związany z nimi ukojony. Badania obrazowania aktywności mózgu sugerują, że fale mózgowe dominujące w trakcie bilateralnej stymulacji (tzw. fale delta) są powiązane z przetwarzaniem wspomnienia przez korę nową, co pomaga odblokować emocje z nim związane i wrócić do równowagi. Te same fale mózgowe pojawiają się również w czasie snu.

EMDR jest rekomendowane w leczeniu zespołu stresu pourazowego / post-traumatycznego (PTSD) m.in. przez NICE (National Institute of Clinical Excellence), brytyjski instytut wydający oparte na badaniach naukowych zalecenia dla służby zdrowia. Szeroko zakrojone badania sugerują jednak, że terapia EMDR może być skuteczna w przypadku bardzo szerokiego spektrum problemów, ponieważ w przypadku zaburzeń psychicznych trudne doświadczenia pełnią kluczową rolę w ich rozwoju.

 

Na czym polega terapia EMDR w praktyce?

Podczas terapii EMDR zgłaszane przez klienta trudności w teraźniejszości łączy się z konkretnymi wspomnieniami z przeszłości, podczas których czuł się on podobnie lub które utorowały drogę do negatywnych wzorców reagowania i myślenia obecnie. Następnie terapeuta wraz z klientem przetwarzają wybrane wspomnienia w oparciu o protokół sesji terapeutycznych. Podczas sesji i na różnych jej etapach klient przetwarza wspomnienia zarówno poprzez dialog z terapeutą, jak i śledzenie gałkami ocznymi sekwencji ruchów wykonywanych przez terapeutę (możliwe są również alternatywne czynności takie, jak tzw. tapping, czyli naprzemienne poklepywanie lub stymulacja za pomocą dźwięków). Wspomnienia uznaje się za przetworzone, kiedy przestają budzić silny stres lub inne bardzo intensywne negatywne emocje, co uwidacznia się także w reakcjach z ciała. Nacisk jest również kładziony na głębsze zrozumienie, jak nasza historia wpływa na nasze problemy w teraźniejszości. 

Warto zaznaczyć, że terapia EMDR nie ma związku z hipnozą, a tym bardziej nie ma nic wspólnego z wersją hipnozy przedstawianą w kinie i szerzej w popkulturze. Z zasady klient pozostaje aktywny i świadomy podczas całego procesu, komunikując się z terapeutą na każdym etapie (tak jak w innych terapiach bazujących na rozmowie w trakcie sesji). 

Więcej o terapii EMDR można dowiedzieć się zapoznając się z publikacjami dostępnymi na stronie Polskiego Towarzystwa EMDR (www.emdr.org.pl). 

Zalety terapii EMDR:

Poznaj inne nurty, na których oparta jest terapia w naszym gabinecie: